Dossier nr. 2023/001
Comm.VA
Overgangsrecht en bestuursvormen – vrijwillige omzetting vóór 1 januari 2024[1]
Datum 21/06/2023
1. Vraagstelling:
De Comm.VA verdwijnt als afzonderlijke rechtsvorm en zal uiterlijk op 1 januari 2024 een NV worden, met een enige bestuurder als bestuursvorm.[2]
Hoe moet een Comm.VA tewerk gaan als zij vóór 1 januari 2024 vrijwillig haar overeenstemmende rechtsvorm van een NV aanneemt en een monistisch bestuur[3] of duaal bestuur wil kiezen als bestuursvorm in plaats van een enige bestuurder zoals het overgangsrecht voorziet?
2. Toepasselijke wetsbepalingen:
Art. 658, tweede lid W.Venn.
Art. 7:101 §1 WVV
Art. 41, §4, eerste lid, van de wet van 23 maart 2019 tot invoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen en houdende diverse bepalingen, BS 4 april 2019, 33239 e.v. (hierna: “wet van 23 maart 2019)
Art. 41, §2, eerste lid, eerste streepje, van de wet van 23 maart 2019
3. Relevante rechtsleer:
R. Houben, A. De Gezelle, P. Vermeulen, X. Geerts, J. Schuermans en J. Vanhaecke, Drie jaar wetboek van vennootschappen en verenigingen, Brussel, Lefebvre Sarrut Belgium, 2022, 23-28.
R. Houben en B. Laforce, “Het verdwijnen van de commanditaire vennootschap op aandelen en de intrede van de NV met enige bestuurder – een kwestie van (gebrek aan) genderdiversiteit?”, in R. Houben, N. Goossens en C.-A. Leunen (eds.), Liber amicorum Jean-Pierre Blumberg, Brussel, Lefebvre Sarrut Belgium, 2021, 351-374.
K. Maresceau, De nieuwe vennootschapswet – een eerste commentaar, Kluwer, Mechelen, 2019, 9-11.
J.-M. Nelissen Grade, “Het overgangsrecht”, in H. De Wulf en M. Wyckaert (eds.), Het WVV doorgelicht, Brussel, Intersentia, 2021, 769-786.
J.-M. Nelissen Grade, “De overgangsregeling” in BCV (ed.), Het ontwerp Wetboek van vennootschappen en verenigingen – Le projet de Code des sociétés et associations, Brussel, Larcier, 2018, 413-422.
J. Ruysseveldt, De commanditaire vennootschap op aandelen, Antwerpen, Kluwer, 1998, 138-140.
V. SIMONART, “Code des sociétés et des associations – Droit transitoire”, in X. DIEUX, O. CAPRASSE, H. CULOT, Le nouveau droit des sociétés et des associations. Le CSA sous la loupe, Anthemis, Limal, 2019, 519-554.
J. Vananroye, “Respecteert het overgangsrecht van het WVV de rechtmatige verwachtingen?”, in F. Mourlon Beernaert, G. Collard, D. Szafran en D. Willermain, Liber Amicorum Xavier Dieux – Volume 1, Brussel, Larcier, 2022, 647-660.
4. Kadering van de problematiek:
In de vennootschapspraktijk worden de volgende strekkingen verdedigd over deze problematiek.
Eerste strekking
Volgens de eerste strekking kan een Comm.VA zich op basis van artikel 41, §4 van de wet van 23 maart 2019 vóór 1 januari 2024 vrijwillig omzetten via een gewone statutenwijziging in een NV met enige bestuurder, monistisch bestuur of duaal bestuur.[4]
Dat artikel 41, §4 spreekt zich namelijk niet uit over de bestuursvorm die de Comm.VA moet aannemen wanneer zij zich vóór 1 januari 2024 vrijwillig omzet naar een NV. Theoretisch gezien betekent dit dat ook de omzetting naar een NV met een monistisch bestuur of een duaal bestuur vóór 1 januari 2024 kan gebeuren via een gewone statutenwijziging, zonder de zwaardere formaliteiten van de omzettingsprocedure van Boek 14 van het WVV te moeten toepassen.
Tweede strekking
Volgens de tweede strekking kan de Comm.VA zich vóór 1 januari 2024 via een gewone statutenwijziging alleen maar omzetten naar een NV met een enige bestuurder. De Comm.VA die zich in dezelfde periode rechtstreekse wil omzetten naar een NV met een monistisch bestuur of een duaal bestuur moet de formele procedure van een omzetting conform Boek 14 van het WVV toepassen.
Deze strekking aanvaardt wel dat, als de Comm.VA zich in een eerste agendapunt omzet in een NV met een enige bestuurder, om vervolgens in een tweede agendapunt de bestuursvorm expliciet te wijzigen naar een monistisch bestuur of duaal bestuur, beide verrichtingen in één akte kunnen gebeuren via een gewone statutenwijziging.
5. Conclusie:
De eerste strekking overtuigt op juridisch vlak, gelet op het feit dat boek 14 enkel de omzetting van rechtsvorm viseert en er geen verschil is in rechtsvorm tussen een NV met enige bestuurder of een NV met monistisch bestuur of duaal bestuur. De procedure van dit boek is dus niet van toepassing hierop.
Bijgevolg kan in de huidige stand van het recht een Comm.VA met niet aangepaste statuten aan het WVV, zich via een gewone statutenwijziging rechtstreeks kan omzetten naar een NV met monistisch bestuur of duaal bestuur.
Uit louter praktische overwegingen raadt het Comité aan om de besluitvorming uit te splitsen als volgt, zodat de bedoeling van de algemene vergadering duidelijk is:
- Als eerste agendapunt wijzigt de Comm.VA haar rechtsvorm naar die van een NV.
- Als tweede agendapunt neemt de vennootschap de bestuursvorm aan van een monistisch bestuur of duaal bestuur.
- Vervolgens wordt een geconsolideerde nieuwe tekst van de statuten aangenomen in uitvoering van deze beslissingen.
Deze uitsplitsing van de besluitvorming is evenwel geen geldigheidsvereiste voor de beslissing en ook de omzettingsbesluiten die zonder expliciete tussenstap zouden worden genomen, zouden rechtsgeldig zijn.
[1] Zie ook advies nr. 2023/002 over de omzetting van rechtswege.
[2] Art. 41 §2, eerste lid, eerste streepje Wet van 23 maart 2019 tot invoering van het Wetboek van vennootschappen en verenigingen en houdende diverse bepalingen, BS 4 april 2019, 33239 e.v. (hierna: “Wet van 23 maart 2019”).
[3] Raad van bestuur.
[4] Zoals reeds aangehaald, heeft art. 41, §2 van de wet van 23 maart 2019, met het oog op de omzetting van rechtswege op 1 januari 2024, de NV met enige bestuurder aangeduid als de overeenstemmende rechtsvorm voor de Comm.VA.